нэгж хичээл

  Ерөний боловсролын 12 жилийн сургуулийн 6 дугаар ангийн мэдээлэл зүйн нэгж хичээлийн хөтөлбөр

Батлав сургалтын менежер:………………………./Д.Түмэнжаргал/

                                                                                                                                Мэдээлэл зүйн багш:………………………../Г.Энхцэцэг/

Гүйцэтгэсэн:…………………………../Ц. Гампилмаа/

Нэгж хичээлийн сэдэв:  Компьютер

Хамрах хүрээ:  ЕБС 6-р анги

Хугацаа: 3 цаг

Зорилго:  Компьютерийн программ хангамж, түүний ангилал, үүрэг  зориулалтыг мэдэж,  түүгээр дамжуулан компьютерийг удирдаж, мэдээлэлтэй ашиглах аргад суралцах.

Зорилт:

·         Компьютерт мэдээлэл хадгалах зохион байгуулалтай танилцах

·         Компьютерийн программ, түүний ангилал, үүргийг мэддэг болно.

·         Программуудын цонхны бүтэц, интерфэйстэй танилцах

·         Компьютерийн техник болон программуудыг зориулалтын дагуу зөв зохистой ашиглаж сурна.

Бүлгийн түлхүүр санаа:  Программ хангамж ,  түүний интерфэйс, программыг удирдаж ажиллуулах

Хичээлийн арга зүй:

Арга	Үйл ажиллагааны чиглэл
	Багшийн үйл ажиллагаа	Сурагчийн үйл ажиллагаа
-Тоглоомын арга -Шинэ мэдлэг эзэмшүүлэх -Бататгах - Сурагчдаар мэдлэг бүтээлгэх -Тэмдэглэл хөтлөх - Харилцан ярилцах  - Тайлбарлан таниулах - Урамшуулах арга -Эвлүүлгийн арга -Бүтээлч үйлийн арга	-Суралцагчдын мэдлэг чадварыг үнэлэх -Ерөнхий болон тусгай аргуудаар мэдлэг мэдээллийн гол санааг өгч суралцагчын хамтын үйл ажиллагааг удирдан мэдлэг бүтээх үйлд ажилаа чиглүүлэн зөвлөн туслагч байна	-Шинэ санаа таамаглал дэвшүүлэх -Эзэмшсэн мэдлэгээ шалгуулж үнэлгээ дүгнэлт авах -Бие даан бүтээлчээр сэтгэн бие даалт хийж чадвараа ахиулах

Бүлэг сэдвийн цагийн үлгэрчилсэн хуваарилалт

№	Сэдэв	Судлах цаг	Эзэмших			Хэрэглэгдэхүүн	Түрхүүр санаа
			Мэдлэг	Чадвар	Хэрэглээ
1.	Компьютерийн үндсэн о йлголтууд	40 мин	Файл Хавтас Цэс	Файл хавтас объектуудын шинж чанарыг мэдэж , үйлдлүүдыг гүйцэтгэх	Компьютерт хэрэгцээт мэдээллээ зөв зохион байгуулж хадгалах	Сурах бичиг Х33-35 Ажилын хуудас ТӨМ	Компьютертэй ажиллахад алхам бүрт хэрэглэдэг программ, цэс, команд файл хавтас гэсэн үндсэн ухагдахуунуудын мөн чанарыг ойлгуулахад сурагчдын өмнөх мэдлэгт нөсөөлөл дээр нь жишиж харьцуулах замаар шинэ  мэдлэг олгох: Тухайлбал: Файл хавтас ухагдахууны үүрэг шинж чанарыг номын сангын зохион байгуулалттай эсвэл багшийн хэвлэмэл баримт бичгүүдээр хэрхэн төрөлжүүлж хадгалдаг байдалтай нь харьцуулж ойлгуулах Цэс: цайны газар болон үсчин бусад  үйлчилгээний газруудын ашигладаг цэстэй харьцуулах
2.	Программ хангамж, түүний ангилал, программыг удирдаж ажиллах (интерфэйс) Үйлдлийн системийн программ, түүний цонх		Программ хангамжийн ангилал; Үйлдлийн систем хэрэглээний программын үүрэгийн мэдэх: Программын хэрэглэгчийн  интерфэйстэй интерфэйс, тэдгээрийн ангилал, ажиллах зарчмыг мэдэх	Үйлдлийн системийн программ, хэрэглээний программуудыг үүргээр ялгах, хэрэглэгчийн график  интерфэйстэй ажиллах Үйлдлийн системийн программын интерфэйстэй ажиллах	Аливаа прогаммыг удирдаж ажиллуулах Үйлдлийн системийн программаар дамжуулан компьютерийг удирдаж ажиллуулах	Сурах бичиг Хуудас 31-32 Хуудас 35-36 ТӨМ	Компьютерийг удирдаж ажилуулдаг, хэрэглэгч компьютер хоёрыг холбож буй зүйл нь программ юм. Компьютерийг программын  интерфэйсийн тусламжтайгаар удирдан ажилуулдаг зарчмыг ойлгуулахын тулд авто машин жолоодох, гэрийн цахилгаан хэрэгслүүдийг ажиллуулах зэрэг энгийн жишээнүүд дээр харьцуулалт хийж ойлгуулах, Үйлдлийн системүүд олон төрөл байдаг. Тэдгээр нь интерфэйсийн хувьд ямар ялгаатай байгааг ойлгуулахад: MS-DOS, windows үйлдлийн системүүдэд My Document хавтаснд байгаа файлуудын жагсаалтыг харах үйлдлийн багш гүйцэтгэж харуулаад сурагчдаар дүгнэлт гаргуулах
3	Хэрэглээний программ түүний цонх		Хэрэглээний программыг дуудах; Программын цонхны бүтэц интерцэйстэй танилцах, түүн дээр байрлах обектуудын шинж чанар, үйлдлүүдийг мэдэх	Хэрэглээний программыг дуудаж ажиллуулдаг; Программын интерцэйстэй ажиллах.	Сурах үйл явцдаа хэрэглээний программуудыг ашиглах	Сурах бичиг Хуудас39-41	Үйлдлийн системийн болон, хэрэглээний программууд үүргийг хувьд ямар үйлдлийн систем, ямар хэрэглээний программуудыг ашиглаж байна вэ? Гэдгийг нь өөрсдийн компьютер дээр нь жишээ авч ойлгуулах Хэрэглээний программын цонх нь үйлдлийн системийн программын цонхноос өөр бүтэцтэй байдаг гэдгйиг хоёр программын цонхыг хооронд харьцуулж  харуулах; Компьютер ашиглахгүйгээр хэд хэдэн хэрэглээний программуудын цонх бүхий зурагт үзүүлэн бэлтгэж сурагчдыг багаар ажиллуулан хичээлийн зохион байгуулж болно.
4	Үйлдлийн системийн орчны хэрэглээний программууд		Windows болон бусад үйлдлийн системийн орчны хэрэглээний программуудтай танилцах Тооны машины  программыг ашиглан сурах Тооны машин видео, дуу тоглуулах, тэмдэглэл хөтлөх, бичвэр мэдээллийг боловсруулах хялбар программуудыг ашиглах		Тооцоо хийх, дуу хөгжим сонсох тэмдэглэл хөтлөх,  бичвэр мэдээлэлтэй ажиллах гэх  мэт	Сурах бичиг Хуудас 41- 42	Windows болон  бусад үйлдлийн систем нь зөвхөн компьютерийг  удирдах, хэрэглэгч компьютер хоёрыг холбож өгдөг систем биш бөгөөд хүний энгийн хэрэгцээг хангахуйц хэрэглээний программуудыг өөртөө агуулсан байдаг. Ямар ямар үүрэг зориулалтай программуд байдаг тэдгээрийг хаанаас дуудаж ажиллуулах арга хэрэглээг нь мэдүүлж ашилах хэвшилтэй болгох. Calculator Программын жишээгээр багш бэлтээд ангийн сурагчдыг баг болгон багуудыг өөр өөр программтай танилцаж мэдсэн сурснаа нөгөө багдаа танилцуулахаар зохион байгуулж болно.

Зохион байгуулалтын хэлбэр:

ü  Онолын лекц хэлбэр

ü  Дадлага ажил

ü  Анги нийтээр

Сургалтын хэрэглэгдэхүүн:

ü  6 ангийн сурах бичиг

ü  Самбар шохой

ü  ТӨМ, үзүүлэн

ü  Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд

ü  Интернэт эх сурвалж, бусад ном

ü  LCD проектор

Үнэлгээ:

Бүлэг сэдвийн явцийн үнэлгээг сурах бичгийн болон ажлын хуудасны нэмэлт дасгал даалгаваруудын гүйцэтгэлээр хийнэ.

1.      Үйлдлийн системийн программын үүргийн сонго.

o   Компьютерийн төхөөрөмжүүдээс мэдээлэл унших  (зөв)

o   Компьютерийн төхөөрөмжүүд рүү мэдээлэл илгээх  (зөв)

o   Программуудыг удирдах  (зөв)

o   Хэрэглэгчийг компьютерэй холбож өгдөг (зөв)

o   Компьютерт төрөл бүрийн мэдээллийг боловсруулах (буруу)

2.      Хэрэглээний программын үүргийг сонго

o   Компьютерийн төхөөрөмжүүдээс мэдээлэл унших

o   Компьютерийн төхөөрөмжүүд рүү мэдээлэл илгээх

o   Программуудыг удирддаг

o   Хэрэглэгчийг компьютертэй холбож өгдөг

o   Компьютерт төрөл бүрийн мэдээллийг боловсруулах (Зөв)

3.      Дараах файлуудыг төрлөөр нь зөв болбож зур

1.       Зургийн файл                                а. Шаравын “Сэрсэн тал” аялгууг CD-д бичив

2.       Дууны файл                                   б. Дижитал аппаратаар зураг авч хадгалав

3.       Бичвэр файл                                  в. Багш компьютерт дууны үг бичиж хадгалав

4.       Программын файл                       г. Ангийн танилцуулгыг компьюерээр бэтлгэж хадгалав

Хариу : 1b, 2a, 3c, 4e, 5d

4.      Файлуудыг хайж олоход эмх цэгцтэй, хялбар байлгах зорилгоор төрөлжүүлэн нэг нэрийн дор хадгасныг Хавтас гэнэ.

5.      Компьютерийн файл, хавтсуудтай ажиллах үүрэгтэй программыг Windows Explorer гэдэг.

6.      Хэрэглэгч компьютерийн программтай ажиллахдаа түүний цонхонд байгаа зураг, дүрс, цэс, хэрэгслүүдийг хулганы заагчаар сонгон ажиллах нь хэрэглэгчийн График интерфэйс юм. Харин хийх үйлдэл бүрийн командуудыг нэг бүрчлэн бичиж ажиллах нь команд мөрийн интерфэйс юм.

7.      Компьютерийн ажлын ширээн дээр байдаг объектуудыг сонго.

o   Программыг  төлөөлөх дүрс (зөв)

o   Хогийн сав (Зөв)                         

o   Файлыг төлөөлсөн дүрс (зөв)

o   Хавтас (зөв)

o   Үзэг, харандаа бичгийн хэрэгсэл

o   Ном, дэвтэр

8.      Чиний гэрийн компьютер чмар нэртэй үйлдлийн системийн программтай вэ? Нэрийг нь бичнэ үү

9.      Компьютерийг унтраахын тулд Start цэсний Shut down/Turn off  Командыг сонгоно.  ALT F4

10.  Тооны машины программыг дуудаж ажиллуулах дарааллыг бич.  [Start]-[All Programs]-[Accessories]-[Calculator]

11.  Тооны машины программ нь ямар интерфэйстэй программ вэ?

a.       График         б. Команд мөрийн

12.  Файл объектын шинж чанаруудыг сонго.

·         Нэр

·         Өгөгдөл

·         Хэмжээ

·         Огноо

·         Төлөөлсөн нэр

·         Зохиогч

·         Байрлал

·         Зургийн

·         Дууны

13.  Хавтас нь файлаас ялгагдах 2 шинжийг бич

1)      Дэд хавтас

2)      Нэрийн өгөгдөл

14.  Программын цонхны зургийг сайтар ажиглаад дараах даалгаварууыг гүйцэтгэ.

1.      Зурагт үзүүлсэн цонх ямар программын цонх вэ?

2.       Зурагт үзүүлсэн программ ямар интерфэйстэй программ байна вэ?

Хариулт График интерфэйстэй. Яагаад вэ гэвэл……………………

3.      Ямар нэртэй файлтай ажиллаж байна вэ?

4.      Ажилын мөрөнд юу хийж байна вэ?

5.      Программын ямар нэртэй цэс идэвхитэй байна вэ?

6.      Программын цонхыг хаах бол зураг дээр үзүүлсэн ямар товчийг дарах вэ? Зурж үзүүл

7.      Start  товчийг зураг дээр зурж үзүүл

8.      Зурагт үзүүлсэн цонхыг зураг болгож хадгалах үед хэдэн  оны, хэдэн сарын, хэдний өдөр, хэдэн цаг болж хадгалагдах вэ?

15.  Үйлдлийн систем (Windows)-ийн дагалдах хэрэглээний программаас сайн мэддэг болсон 3 программийн нэрийг, үүрэг зориулалтаар нь тайлбарла.

№	Программын нэр	Зориулалт
1.	Calculator	Тооны машины программ
2.
3.
4.

Сэдвийн хүрээнд үнэлгээнд анализ, дүн шинжилгээ хийх арга зүй

Үнэлгээний материал нь энэхүү бүлэг сэдвийн судалснаар сурагчдын эзэмшсэн байх ёстой мэдлэг, чадвар хэрэглээнд үндэслэн Блүмын таксономийн 6 түвшинг баримжаалан зохиосон 15 даалгавартай.

Даалгаваруудын бүтцийн хувьд авч үзвэл:

Сэргээн санах-  35,1

Ойлгох- 11,3

Хэрэглэх-7,4

Задлан шинжлэх-46,2   Үнэлэх, бүтээх түвшний даалгаваруудтай.

Даалгаваруудын гүйцэтгэлийг танин мэдэхүйн түвшингээр нь үнэлж, хэмжээсжүүлсэн дараах оноогоор дүгнэнэ.

Даалгавар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14								15	Бүгд
														1	2	3	4	5	6	7	8
Оноо	4	1	5	1	1	2	4	1	1	3	1	5	4	1	2	1	1	1	1	1	2	6	49

Ерөний боловсролын 12 жилийн сургуулийн 6 дугаар ангийн мэдээлэл зүйн нэгж хичээлийн хөтөлбөр

                                                                                                                                                   Батлав……………………...........…./Д.Түмэнжаргал/

Мэдээлэл зүйн багш......................................../Г.Энхцэцэг/

                                                                                                                                  Гүйцэтгэсэн:…………………………../Ц. Гампилмаа/

Нэгж хичээлийн сэдэв:  Үйлдлийн дараалал ба алгоритм

Хамрах хүрээ: ЕБС 6-р анги

Хугацаа:

Зорилго:  Сурагчдын мэдэх энгийн жишээнд тулгуурлан үйлдлийн дарааллыг тодорхойлох, үйлдлийн дараалал нь алгоритм болхыг ойлгох, ингэснээр аливаа үйл ажиллагааг хийхдээ төлөвлөдөг, үйл ажиллагааны явцад гарах асуудал, түүнийг шийдвэрлэх арга замыг урьдчилан тооцох арга барилд суралцаж эхлэх.

Зорилт:

ü  Үйлдлийн дараалал бол алгоритм

ü  Шугаман алгоритм, бичвэр болон зургийн объект дээр хийх үйлдэл

ü  Салаалсан алгоритм

ü  Давталттай алгоримт

Бүлгийн түлхүүр санаа: 

Ø  Үйлдлийн дараалал нь алгоритм юм.

Ø  Алгоритм нь гүйцэтгэгчийн хийх үйлдлийн дарааллыг түүнд нэгэн утгатай ойлгогдож байхаар тодорхойлж өгснийг хэлнэ.

Ø  Алгоримтыг үгээр, блок схемээр дүрсэлж болно.

Ø  Геометрийн хялбар бүрс зурах алгоритмыг яст мэлхийн урлан (Turtle Art)  программаар дүрсэлж үр дүнг дүрслэн харуулж болно.

Ø  Нөхцөлөөс хамааран өөр өөр үйлдэл хийдэг алгоритмыг салаалсан гэдэг.

Ø  Нэг  ижил үйлдлийг хоёр болон түүнээс дээш удаа давтан гүйцэтгэж буй алгоритмыг давталттай алгоритм гэдэг.

Бүлэг сэдвийн хүрээнд сурагчдын эзэмших мэдлэг, чадвар

2.1  Үйлдлийн дараалал бол алгоритм юм

Үйлдлийн дараалалыг хэрхэн тодорхойлох арга зүйтэй танилцах Энгийн үйл ажиллагааг гүйцэтгэх үйлдлүүдийн дарааллыг тодорхойлох Үйлдлийн дарааллыг дүрслэх хэлббэрүүдтэй танилцах Үйлдлүүдийн дарааллыгуншиж ойлгох

2.2  Шугаман алгоритм бичвэр болон зургийн объект дээр хийх үйлдэл

Шугаман үйлдэл бүхий дараалалтай ажиллах Шугаман алгоритмыг гүйцэтгэгчид зориулан нэгэн утгатайгаар тодорхойлох Шугаман алгоритмыг гүйцэтгэгчид зориулан төрөл бүрийн хэлбэрээр дүрслэх Өгсөн дарааллаар үйлдлүүдийг гүйцэтгэж, үр дүнг тодорхойлох

2.3  Салаалсан алгоритм

Алгоритм нь тодорхой нөхцөлөөс хамааран өөр өөр нэгэн утгатайгаар тодорхойлох Салаалсан алгоритмыг гүйцэтгэгчид зориулан нэгэн утгатайгаар тодорхойлох Салаалсан алгоритмыг гүйцэтгэгчид зориулан төрөл бүрийн хэлбэрээр дүрслэх Алгоритмын үйлдлүүдийг тодорхойлж, үр дүнг тооцох

2.4 Давталттай алгоритм

Цөөн тооны үйлдэл бүхий үйл ажилллагаааг гүйцэтгэгчийн үйлдлүүдээр илэрхийлэх, гүйцэтгэгчийн зааврыг боловсруулах Давталттай алгоримтыг гүйцэтгэгчид зориулан төрөл бүрийн хэлбэрээр дүрслэх Тодорхой зорилгод хүрэх үйлдлүүдийг тоочин нэрлэх, үр дүнг тайлбарлах Өгөглдийн үйлдлүүдийн дарааллыг зөв дараалалд оруулах, тайлбарлах Гүйцэтгэгчийн бодит жишээ гаргах, түүний гүйцэтгэж буй үйлдлүүдийг нэрлэх Салаалсан алгоритмыг гүйцэтгэгчид зориулан төрөл бүрийн хэлбэрээр дүрслэх

Бүлэг сэдвийн цагийн үлгэрчилсэн хуваарилалт

№	Сэдэв	Судлах цаг		Эзэмших
		Онол	Дадлага	Мэдлэг	Чадвар	Хэрэглээ
1	Үйлдлийн дараалал буюу алгоримт			Үйлдлдийн дараалал нь алгоритм болохыг ойлгох алгоритмыг дүрслэх энгийн хэлбэрүүдийг таних	Хялбар үйлдлүүдийн дарааллыг тодорхойлох, үгээр болон блок схемээр дүрслэх		Тодорхойлсон үйлдлийн дарааллыг хялбар программ, хэрэгсэл ашиглан гүйцэтгэх үр дүнг тайлбаррлах
2	Шугаман алгоритм, бичвэр болон зургийн объект дээр хийх үйлдэл			Шугаман алгоритм гэж юу болох түүнийг дүрслэх хэлбэрүүдтэй танилцах	Зургийн болонт текст объект боловсруулах, шугаман үйлдлийн дараалал буюу алгоримтыг дүрслэх, түүнийгээ биелүүлж, үр дүнг харуулах		Хялбар дүрс зурах, дүрсийн талбай олох, зурах болон текст объекттой ажиллах шугаман алгоритмыг дүрслэх, түүнийгээ биелүүлэх, үр дүнг тайлбарлах
3.	Салаалсан алгоритм			Салаалсан алгоритм гэж юу болохыг ойлгох, түүнийг үгээр болон бусад хэлбэрээр дүрслэх аргад суралцах	Энгийн салаалсан алгоритмыг дүрслэх, түүнийгээ биелүүлэх, үр дүнг тооцоолох		Зам хөндлөн гарах хоёр тооны ихийг олох тоо эерэг сөрөг эсэхийг тодорхойлох гэх зэрэг салаалсан хялбар алгоритмуудыг дүрслэх, биелүүлж, үр дүнг тайлбарлах
4.	Давталттай алгоритм			Давталттай алгоритм гэж юу болохыг ойлгох , түүнийг дүрслэх аргад суралцах	Давталттай алгоритмыг дүрслэх, түүнийг биелүүлж, үр дүнг тооцоолох		Дүрс зурах, нийлбэр олох зэрэг давталтын хялбар алгоритмуудыг дүрслэх, үр дүнг тооцоолж, тайлбарлах

Зохион байгуулалтын хэлбэр:

ü  Онолын лекц хэлбэр

ü  Дадлага ажил

ü  Анги нийтээр

Сургалтын хэрэглэгдэхүүн:

ü  6 ангийн сурах бичиг

ü  Самбар шохой

ü  ТӨМ, үзүүлэн

ü  Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд

ü  Интернэт эх сурвалж, бусад ном

ü  LCD проектор

Сурагчдын гаргадаг алдаа, буруу ташаа ойлголт, түүнийг хэрхэн залруулах вэ?

Сурагчдийн  гаргаж буй алдаа	Алдааны шаллгаан	Сэргийлэх арга зам

Үнэлгээ

Бүлэг сэдвийн явцийн үнэлгээг сурах бичгийн болон ажлын хуудасны нэмэлт дасгал даалгаваруудын гүйцэтгэлээр хийнэ.

Үнэлгээний материал нь энэхүү бүлэг сэдвийн судалснаар сурагчдын эзэмшсэн байх ёстой мэдлэг, чадвар хэрэглээнд үндэслэн Блүмын таксономийн 6 түвшинг баримжаалан зохиосон 15 даалгавартай.

Даалгаваруудын бүтцийн хувьд авч үзвэл:

Сэргээн санах-  35,1

Ойлгох- 11,3

Хэрэглэх-7,4

Задлан шинжлэх-46,2   Үнэлэх, бүтээх түвшний даалгаваруудтай.

Даалгаваруудын гүйцэтгэлийг танин мэдэхүйн түвшингээр нь үнэлж, хэмжээсжүүлсэн дараах оноогоор дүгнэнэ.